I. NHẬN ĐỊNH TÌNH HÌNH CHUNG

Theo nhận định của Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia, xu thế thời tiết từ tháng 7 đến tháng 12 năm 2022 trên phạm vi cả nước có nhiệt độ trung bình cao hơn khoảng 0,50C so với TBNN cùng thời kỳ. Tổng lượng mưa tại khu vực Nam Bộ thấp hơn từ 5-10% so với TBNN cùng thời kỳ. Các hiện tượng thời tiết, khí hậu thường vẫn có khả năng có những biến động mạnh, đặc biệt trong các tháng mùa mưa bão năm 2022.

Ngày 18/4/2022 Cục Trồng trọt đã có công văn số 342/TT-VPPN hướng dẫn, chỉ đạo các Sở Nông nghiệp và PTNT các tỉnh, thành phố Đồng bằng sông Cửu Long và Đông Nam bộ trong việc sản xuất cây trồng các mùa vụ trong năm, cụ thể hóa giải pháp chỉ đạo sản xuất lúa vụ Hè Thu, Thu Đông, Mùa năm 2022.

Nhằm linh hoạt, chủ động trong việc chỉ đạo sản xuất vụ lúa Thu Đông 2022 trên địa bàn tỉnh, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Hậu Giang xây dựng kế hoạch sản xuất vụ lúa Thu Đông 2022 cụ thể như sau:

 II. KẾ HOẠCH SẢN XUẤT VỤ LÚA THU ĐÔNG 2022     

1. Diện tích sản xuất:

          Theo Quyết định số 602/QĐ-SNNPTNT ngày 13/12/2021 của Sở Nông nghiệp và PTNT tỉnh Hậu Giang về việc giao chỉ tiêu Kế hoạch phát triển nông nghiệp và thủy sản năm 2022, vụ lúa Thu Đông 2022 có diện tích 35.000 ha (giảm 1.700 ha so với năm 2021), năng suất đạt 5,5 tấn/ha, tổng sản lượng là 192.500 tấn. Phân bố cụ thể các đơn vị như sau:

2. Thời vụ gieo trồng

Để đảm bảo năng suất, sản lượng và giảm thiểu rủi ro do thiên tai, rầy nâu và bệnh vàng lùn – lùn xoắn lá gây hại cho cây lúa, các địa phương cần xác định chính xác lịch thời vụ trên cơ sở Thông báo số 31/TB-SNNPTNT ngày 29/6/2022 của Sở Nông nghiệp và PTNT, cụ thể như sau:

Đợt 1: Từ ngày  15 - 21/7/2022 (nhằm ngày 17 - 23/6 âm lịch).

            Đợt 2: Từ ngày 14 - 20/8/2022 (nhằm ngày 17 - 23/7 âm lịch).

Hiện nay, diện tích lúa Hè Thu sạ sớm tại huyện Châu Thành A và Vị Thủy đang thu hoạch, nông dân cần tuân thủ thời gian cách ly và xử lý kỷ rơm rạ trước khi xuống giống để hạn chế lúa bị thối rễ do ngộc độc hữu cơ.

Đối với diện tích lúa Hè Thu thu hoạch muộn, nông dân có thể xuống giống ở khu vực có hệ thống đê bao kiên cố, điều kiện chủ động bơm, thoát nước tốt để hạn chế nước lũ gây ngập úng.

Bên cạnh đó, mùa mưa năm 2022 diễn biến rất phức tạp, cần tuyên truyền nông dân thường xuyên theo dõi bản tin dự báo thời tiết để hạn chế thấp nhất thiệt hại do mưa bão khi quyết định xuống giống.

3. Các biện pháp kỹ thuật cần chú ý trong vụ Thu Đông 2022

- Sau khi thu hoạch lúa Hè Thu, cần vệ sinh đồng ruộng, cày vùi rơm rạ ngay và đảm bảo thời gian cách ly ít nhất 20 ngày trước khi gieo sạ để tránh ngộ độc hữu cơ. Có thể sử dụng nấm Trichoderma để phân hủy rơm rạ nhằm hạn chế thối rễ cho lúa.

- Sử dụng giống lúa thích nghi mùa vụ, giống cấp xác nhận, sạ thưa, sạ hàng với lượng giống <100 kg/ha hoặc cấy. Kết hợp đánh nhiều rãnh thoát nước để hạn chế ngập, úng.

- Sử dụng một số giống lúa có khả năng chống chịu trong điều kiện bất lợi do thời thiết ở vụ Thu Đông như: OM5451, OM18, OM6976, OM2517, OM4900,...

- Áp dụng các quy trình canh tác lúa tiên tiến như 3 Giảm 3 Tăng, 1 Phải 5 Giảm, ứng dụng IPM, công nghệ sinh thái trong quản lý dịch hại.

- Xuống giống tập trung, đồng loạt trên từng cánh đồng, né rầy để hạn chế bệnh vàng lùn - lùn xoắn lá xảy ra.

- Sau khi gieo sạ, nếu rầy di trú vào ruộng thì đưa nước vào ngập “chảng ba” cây lúa để hạn chế rầy nâu chích hút và đẻ trứng.

- Hạn chế phun thuốc trừ sâu sớm trong giai đoạn lúa dưới 40 ngày sau sạ để bảo tồn thiên địch, tránh sinh vật gây hại bộc phát ở giai đoạn sau.

* Một số lưu ý:

Một số vùng có tập quán xuống giống lúa Thu Đông trễ so với khung thời vụ của tỉnh, cần kết thúc việc gieo sạ trước ngày 31/8/2021.

Tùy theo tình hình rầy nâu di trú vào đèn và tình hình thực tế về thời tiết, thủy văn của từng vùng; các địa phương theo dõi và quyết định để bố trí lịch thời vụ phù hợp trên địa bàn quản lý. Đồng thời, cần lưu ý tính toán thời gian thu hoạch vụ lúa Thu Đông để kịp thời vụ sản xuất vụ lúa Đông Xuân 2022 – 2023, tránh bị ảnh hưởng hạn, mặn cuối vụ.

 4. Giống lúa

- Khuyến cáo bà con nông dân sử dụng hạt lúa giống cấp xác nhận trở lên, có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng từ các cơ sở cung cấp giống uy tín.

- Về cơ cấu giống: Sử dụng một số giống có khả năng chống chịu trong điều kiện thời tiết bất lợi ở vụ Thu Đông.

+ Có thể xem xét nhóm giống lúa chất lượng cao chủ lực xuất khẩu: OM5451, OM6976, OM18, OM 7347, OM4900, … tỉ lệ 50 - 60%; và nhóm giống lúa thơm, đặc sản: ST20, ST24, ST25, RVT, Nàng Hoa 9, VD20, Jasmine 85, ... tỉ lệ 30%.

+ Hạn chế xuống giống lúa nếp và nhóm giống chất lượng trung bình IR50404, OM 576.

5. Công tác tuyên truyền và chuyển giao các tiến bộ kỹ thuật sản xuất

- Tuyên truyền, khuyến cáo bà con nông dân về việc tuân thủ lịch xuống giống được ngành chuyên môn địa phương hướng dẫn và sử dụng hạt lúa giống cấp xác nhận trở lên.

- Tập huấn, vận động nông dân áp dụng cơ giới hóa đồng bộ trong sản xuất lúa như san phẳng đồng ruộng, áp dụng máy sạ hàng và máy cấy,… để giảm lượng giống lúa gieo sạ.

- Tổ chức triển khai thực hiện các mô hình sản xuất tiên tiến, hiệu quả trên địa bàn như: 3 Giảm 3 Tăng, 1 Phải 5 Giảm, sản xuất an toàn, ...

- Đẩy mạnh giải pháp giảm giá thành sản xuất thông qua giảm lượng giống gieo, lượng phân bón hoá học và thuốc bảo vệ thực vật hoá học, ... Tăng cường bón lót phân hữu cơ. Sử dụng các dạng phân Ure chậm tan để hạn chế thất thoát đạm. Bổ sung phân bón có chứa canxi và silic giúp cây lúa cứng cây, chống chịu tốt với điều kiện mưa bão.

- Hướng dẫn sử dụng thuốc bảo vệ thực vật theo nguyên tắc 4 đúng, bón phân cân đối, quản lý nước tưới tiêu hợp lý… Qua đó khuyến khích và vận động nông dân ứng dụng kỹ thuật mới vào trong sản xuất, nhằm giảm chi phí giá thành sản xuất, đảm bảo năng suất và tăng thu nhập.

 III. TỔ CHỨC THỰC HIỆN

1. Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật

 - Thường xuyên chỉ đạo các trạm Trồng trọt và Bảo vệ thực vật phối hợp với các huyện thị thành tăng cường tuyên truyền vận động nông dân xuống giống đúng lịch thời vụ. Theo dõi cập nhật tiến độ xuống giống theo kế hoạch.

 - Chỉ đạo viên chức Trồng trọt và BVTV tại địa phương thăm đồng, tập huấn kỹ thuật, tư vấn cho nông dân trong việc phòng trừ sinh vật gây hại.

- Theo dõi bẩy đèn để dự tính, dự báo tình hình sinh vật gây hại kịp thời tính chính xác cao và hiệu quả thiết thực.

- Theo dõi cập nhật và thông tin các diễn biến thời tiết bất thường như: mưa bão đầu vụ, cuối vụ  để có đề xuất biện pháp hỗ trợ khắc phục, tránh thiệt hại nặng đến năng suất lúa.

- Chủ trì tổng hợp báo cáo tình hình sản xuất trong vụ lúa Thu Đông 2022.

- Kết hợp với Đài Phát thanh - Truyền hình Hậu Giang dự báo tình hình sinh vật gây hại hàng tuần để nông dân chủ động phòng trừ.

- Hướng dẫn các huyện, thị, thành xây dựng kế hoạch thực hiện bản tin thời tiết nông vụ nếu cấp huyện có nhu cầu.

2. Chi cục Thủy lợi

- Tổ chức quản lý chặt chẽ nguồn nước, tiến hành kiểm tra và sửa chữa, tu bổ các công trình thủy lợi, vận hành hợp lý, điều tiết nước theo từng giai đoạn phù hợp với yêu cầu cây trồng, đảm bảo an toàn các công trình thủy lợi phục vụ sản xuất lúa vụ Thu Đông 2022 đạt kế hoạch đề ra.

- Thường xuyên theo dõi và phối hợp thông tin diễn biến thời tiết, mực nước lũ, triều cường, nguồn nước để thông tin kịp thời đến cơ quan chuyên môn, người sản xuất lúa chủ động có giải pháp ứng phó.

- Dự phòng xây dựng các phương án, tổ chức thực hiện ứng phó với bão lụt, ngập úng, khắc phục hậu quả thiên tai.

3. Trung tâm Khuyến nông và Dịch vụ nông nghiệp

- Chỉ đạo viên chức cấp huyện, cấp xã tăng cường tuyên truyền, vận động nông dân xuống giống theo lịch né rầy của ngành nông nghiệp khuyến cáo.

- Tăng cường triển khai và phối hợp thực hiện các chương trình, dự án, mô hình sản xuất tiên tiến bảo vệ sản xuất và giảm chi phí đầu tư.

4. Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn các huyện, Phòng Kinh tế thị xã, thành phố.

- Căn cứ nội dung kế hoạch này và điều kiện sản xuất cụ thể tại địa phương, xây dựng Kế hoạch sản xuất vụ lúa Thu Đông 2022 phù hợp, đảm bảo việc sản xuất đạt hiệu quả cao.

- Triển khai thực hiện các mô hình sản xuất lúa tiên tiến, hiệu quả, ứng dụng KHKT giúp nông dân giảm chi phí sản xuất và tăng chất lượng sản phẩm.

- Theo dõi sát tình hình sản xuất, báo cáo định kỳ và đột xuất về Sở Nông nghiệp và PTNT để chỉ đạo, giải quyết vướng mắc, khó khăn (nếu có).

- Về việc xây dựng bản tin thời tiết nông vụ mùa và 10 ngày:

+ Đối với 03 huyện Vị Thủy, Phụng Hiệp và Long Mỹ: tranh thủ nguồn kinh phí địa phương để tiếp tục duy trì thực hiện xây dựng bản tin thời tiết nông vụ mùa và 10 ngày; tăng cường tuyên truyền nông dân theo dõi nội dung bản tin này để có giải pháp xử lý kịp thời trong canh tác lúa.

+ Đối với các huyện, thị, thành khác: tham khảo kết quả thực hiện vụ Hè Thu 2022 của 3 huyện trên, xây dựng kế hoạch và đề xuất tranh thủ kinh phí địa phương để thực hiện trong vụ Thu Đông 2022 hoặc vụ Đông Xuân 2022-2023.

5. Trạm Trồng trọt và Bảo vệ thực vật các huyện, thị, thành phố

- Phối hợp địa phương tuyên truyền lịch xuống giống và sử dụng giống lúa cấp xác nhận, biết rõ nguồn gốc để gieo sạ. Ghi nhận các trường hợp sạ không đúng lịch xuống giống.

- Vận động nông dân tiến hành vệ sinh đồng ruộng theo đúng yêu cầu kỹ thuật: trục vùi rơm rạ, gia cố bờ bao, đánh nhiều rảnh thoát nước…

- Tăng cường công tác kiểm tra đồng ruộng để sớm phát hiện các đối tượng sinh vật gây hại, đồng thời hướng dẫn, tư vấn cho nông dân biện pháp quản lý và phòng trị kịp thời, hiệu quả.

- Tổ chức tập huấn các biện pháp phòng trừ để nông dân áp dụng tổng hợp  các biện kỹ thuật vào trong thực tế sản xuất lúa.

 - Tham gia, phối hợp triển khai thực hiện các mô hình sản xuất lúa tiên tiến trên địa bàn, đề xuất cho việc nhân rộng trong thời gian tới.

- Chỉ đạo, phân công cán bộ Trồng trọt và BVTV tại cấp huyện, cấp xã thực hiện đúng chức năng, nhiệm vụ công tác, bám sát địa bàn và báo cáo định kỳ, đột xuất thông qua Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật.

          (Đính kèm chi tiết Kế hoạch sản xuất vụ lúa Thu Đông 2022 trên địa bàn tỉnh Hậu Giang)